Arbeidsongeval: leren door bedrijf staat voorop
Werkgevers doen vanaf 1 januari 2023 na een meldingsplichtig arbeidsongeval zelf onderzoek naar de achtergronden daarvan en naar wat zij moeten verbeteren. Veel meer werkgevers zullen hierdoor tijd en geld investeren in de verbetering van veiligheidsmaatregelen en -cultuur in plaats van zich bezig te houden met juridische procedures en het betalen van boetes van de Nederlandse Arbeidsinspectie.
Het aantal ongevallen op het werk is aanzienlijk. Uit cijfers van de Nederlandse Arbeidsinspectie blijkt dat er jaarlijks ruim tweeduizend ongevalsonderzoeken plaatsvinden. De nieuwe werkwijze vloeit voort uit eerdere pilots en uit de wens van Tweede Kamerleden om de werkwijze van de Arbeidsinspectie meer te richten op het trekken van lering uit ongevallen.
Meldingsplichtige ongevallen zijn ongevallen met blijvend letsel en/ of ziekenhuisopname tot gevolg of die met een dodelijke afloop. In dat laatste geval volgt er - dit was en blijft zo - een onderzoek dat wordt uitgevoerd door de Arbeidsinspectie. Voor zaken waarbij het slachtoffer jonger dan achttien jaar is of waarbij een familielid van de werkgever betrokken is, doet de Arbeidsinspectie sowieso zelf het onderzoek. Daarnaast doet de Arbeidsinspectie ook onderzoek als bijvoorbeeld de historie van het bedrijf daartoe aanleiding geeft of als er sprake is van een ongeval met grote maatschappelijke impact.
De Arbeidsinspectie zal ook in de nieuwe werkwijze de ongevalslocatie bezoeken. Als de werkgever zelf het onderzoek mag instellen, dan moet zij vervolgens binnen vijftien werkdagen zelf een werkgeversrapportage met verbeterplan opstellen. Deze wordt dan beoordeeld door de inspectie. Als de rapportage en het verbeterplan niet goedgekeurd worden, dan voert de Arbeidsinspectie zelf het onderzoek uit, dat kan leiden tot een boete. Wanneer de rapportage en het verbeterplan wel goedgekeurd worden, gaat de Arbeidsinspectie later bekijken of de verbetermaatregelen ook daadwerkelijk zijn uitgevoerd. Als dat niet het geval is, volgt een boete.
In oktober 2020 is de Arbeidsinspectie gestart met een pilot voor deze nieuwe werkwijze. Daarin werd nadrukkelijk gekeken naar de aard van het letsel van het slachtoffer, de mate waarin de werkgever de naleving van de Arbowet op orde had en het type ongeval. In de monitor arbeidsongevallen 2021 is vervolgens gerapporteerd dat met de nieuwe werkwijze meer effect kan worden behaald. Vooral omdat bedrijven zelf leren van ongevallen en zo herhaling wordt voorkomen, maar ook omdat werkgevers door het inzoomen op achterliggende oorzaken hun veiligheidscultuur structureel verbeteren. De Arbeidsinspectie ziet dat werkgevers regelmatig zelfs meer gaan investeren in veiligheidsmaatregelen dan ze ooit aan een boete zouden hebben betaald. En dat is goed voor de veiligheid van de medewerkers.
