Aan de slag: 5 tips
De Nederlandse Arbeidsinspectie inspecteerde inmiddels vrijwel alle Brzo-bedrijven in het speciale project 'Blootstelling aan gevaarlijke stoffen'. Daarbij lag de focus op blootstelling van medewerkers aan gevaarlijke stoffen, in plaats van de procesveiligheid waar regelmatiger op wordt geïnspecteerd bij deze bedrijven.
'Vrijwel al deze bedrijven hebben de stappen inventarisatie en beoordeling van de risico's achter de rug', zegt projectleider Elodie Oosterhof. Volgens het STOP-model van de Arbeidsinspectie is het dus tijd voor maatregelen. Het STOP-model is een concretere uitwerking van de Arbeidshygiënische strategie voor het werken met gevaarlijke stoffen.
'Ons gezamenlijke doel is gezondheid: voorkomen dat mensen ziek worden.'
5 tips voor bedrijven die hiermee aan de slag gaan
Wees proactief
'Soms krijg je de indruk dat bedrijven wachten tot wij langskomen', zegt Oosterhof, 'Wij verwachten dat bedrijven uit zichzelf actie ondernemen.' Zeker bij bedrijven die met veel verschillende stoffen werken, gaat daar veel tijd in zitten, en mogelijk zijn er bijkomende investeringen nodig. 'Maar juist die bedrijven hebben ervaring, kennis en het innovatievermogen in huis om deze maatregelen te nemen', zegt Oosterhof. 'Het toezicht op de omgang met gevaarlijke stoffen ligt dus in de eerste plaats bij bedrijven. Wij kunnen daarop alleen checken met steekproeven. Dus neem je verantwoordelijkheid, en kom zelf in actie.'
Maak een plan van aanpak
Maak naar aanleiding van inventarisatie en beoordeling een plan, volgens het STOP-model:
- Substitutie
- Technische maatregelen
- Organisatorische maatregelen
- Persoonlijke beschermingsmiddelen
Ga eerst na of substitutie van gevaarlijke stoffen mogelijk is: vervanging door minder schadelijke middelen. Oosterhof: 'Als dat niet mogelijk is, moet dat goed worden gemotiveerd. Niet of slecht motiveren is een overtreding.'
Na substitutie volgen technische maatregelen, zoals betere afscherming of afzuiging, andere werkmethoden of schonere productietechnieken. Daarnaast is er in de organisatie van het werk vaak winst te behalen: centrale bediening van een proces in plaats van ter plekke, automatisering, of het rouleren van werkzaamheden.
Oosterhof: 'De blootstelling aan gevaarlijke stoffen die dan nog overblijft, kan worden teruggebracht door persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals maskers, handschoenen, en beschermende kleding voor werknemers.' Maar deze maatregel staat niet voor niets op de laatste plaats in het STOP-model: 'Zulke maatregelen kunnen gepast zijn in urgente situaties, maar ze zijn in het algemeen het meest belastend voor werknemers, en het lastigst duurzaam vol te houden.'
Ook altijd een goed idee: gezond verstand maatregelen, zoals het opgeruimd houden van de werkplaats, stofzuigen in plaats van vegen, deugdelijk onderhoud en het goed instrueren van werknemers.
Plan een jaarlijkse PAGO
Werknemers die met gevaarlijke stoffen werken, moeten jaarlijks een Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek aangeboden krijgen. 'Daarin kan de werknemer samen met de bedrijfsarts nagaan of er risico op gezondheidsschade is, en hoe dat voorkomen kan worden', zegt Oosterhof. 'Dit is verplicht, maar wordt niet altijd gedaan.'
Houd de aandacht vast
Maatregelen moeten ook geborgd worden, ofwel bijgehouden. Oosterhof: 'Productieprocessen veranderen, dus blootstellingen aan gevaarlijke stoffen veranderen ook.' Ook de wetenschappelijke kennis over schadelijkheid van stoffen breidt zich uit: grenswaarden veranderen en er komen steeds nieuwe stoffen bij, die verschijnen op de SZW-lijst met kankerverwekkende stoffen en processen. Oosterhof: 'Omgang met gevaarlijke stoffen is een continu proces, dat voortdurend aanpassingen vraagt. Je bent nooit klaar.'
Gebruik de zelfinspectietool
Maak gebruik van de zelfinspectietool Werken met gevaarlijke stoffen. Die helpt bij het inventariseren, beoordelen, en afstemmen en borgen van maatregelen.