De werkgever aan zet

Bij ruim 400 Brzo-bedrijven in Nederland zijn door de Nederlandse Arbeidsinspectie inspecties uitgevoerd op het risico voor blootstelling aan gevaarlijke stoffen voor werknemers. Tijdens de inspecties stonden zogenoemde CMRS-stoffen centraal. Dit zijn carcinogene, mutagene, reproductietoxische en sensibiliserende stoffen. Blootstelling aan deze stoffen kan leiden tot ernstige gezondheidsschade op de lange termijn, zoals kanker. De aanleiding voor deze inspecties? Uit eerdere inspecties bleek dat de naleving op dit gebied onvoldoende is.

Het startpunt voor dit gerichte toezicht waren signalen uit de inspectiepraktijk en de zaak rondom de emissie van en blootstelling aan de stof perfluoroctaanzuur van chemiebedrijf DuPont (nu Chemours) in 2016, nadat het bedrijf eerder in opspraak raakte in de Verenigde Staten. Dat leidde onder meer tot een Europese lobby voor meer toezicht op het werken met gevaarlijke stoffen. Ook werden er Kamervragen gesteld.

'Blootstelling aan gevaarlijke stoffen werd een groot thema', vertellen Renske Hotting (programmamanager Blootstelling gevaarlijke stoffen) en Charlotte Kottier (programmamanager Brzo/ARIE). 'Met ons toezicht wilden we de bedrijven een wake-up call geven en zo bewustwording creëren. We willen bereiken dat ze zich maximaal inzetten voor bescherming van medewerkers.'

4 stappen

Om bedrijven te helpen werk te maken van betere bescherming, heeft de Nederlandse Arbeidsinspectie de wetgeving toegankelijker gemaakt door het uit te leggen in 4 stappen:

• inventariseren
• beoordelen
• maatregelen
• borging

'Wat me het meest verbaasde tijdens de controles, is dat bedrijven niet alle stoffen in beeld hebben', vertelt Renske Hotting. 'In de meeste gevallen is daarbij geen sprake van opzet. Bedrijven stellen zich vaak coöperatief op. Het is meer een kwestie van ingesleten werkprocessen.

Daarnaast is het zo dat gezondheidsschade zich niet voordoet op de korte termijn. De stoffen zijn sluipmoordenaars, er gaat geen belletje rinkelen. Maar dat is geen reden om het erbij te laten. Medewerkers hebben recht op gezonde werkomstandigheden, zodat ze ook na hun pensioen een gezond en fijn leven kunnen hebben. Daarom moet blootstelling aan gevaarlijke stoffen hoog in de mindset van bedrijven. Dat is het doel van onze inspecties.'

Borging

Maar 1 keer aandacht is niet voldoende. Het bewustzijn rondom blootstelling aan gevaarlijke stoffen moet blijvend omhoog en goed ingebed zijn in beleid van bedrijven. De controlebezoeken leidden ook voor de Nederlandse Arbeidsinspectie tot belangrijke inzichten over borging. Charlotte Kottier: 'Het is goed werkgeverschap om je zaken op dit gebied op orde te hebben. Dat kun je bereiken door periodieke controles in te voeren, expertise te verzamelen, een functionaris of afdeling ervoor verantwoordelijk te maken of, bij kleine bedrijven, door te weten bij welke Arbo-deskundige je terechtkunt.'

'Bedrijven hoeven daarbij niet zelf het wiel uit te vinden', vult Hotting aan. 'Er is zoveel beschikbaar op dit gebied, zoals een goed stappenplan in de vorm van een zelfinspectietool, Arbo-expertise. De basis is dat werkgevers voldoen aan de Arbowet en dat betekent dat ze hun gevaarlijke stoffen in kaart hebben en adequate maatregelen hebben genomen om hun werknemers te beschermen tegen de schadelijke blootstelling.

Daarnaast raden we bedrijven aan voldoende geld opzij te zetten voor eventueel noodzakelijke aanpassingen die de stand van de techniek met zich meebrengt om blootstelling verder te voorkomen of nog beter te elimineren. Ook de werknemer zelf kan alert en mondig zijn. Wees je ervan bewust met welke stoffen je werkt. Je hoeft niet alles te accepteren. Het gaat over je eigen gezondheid.'

Vervolginspecties

Nu alle Brzo-bedrijven bezocht zijn, worden de tot nu toe opgedane inzichten vanaf eind 2023 gedeeld in een aantal bijeenkomsten. Deze inzichten worden gebruikt om in 2024 een vervolg te geven aan het toezicht op blootstelling aan gevaarlijke stoffen bij de Brzo-bedrijven.

Meer weten over zelfinspectie? Kijk op zelfinspectie.nl