Blootstelling aan gevaarlijke stoffen kan leiden tot ernstige gezondheidsschade. 2 specifieke, grote risico's zijn blootstelling aan asbestvezels en blootstelling aan ioniserende straling. Het programma Asbest en Ioniserende Straling zet actief in op preventie. Dit doet zij onder meer door het afdwingen van hogere naleving van wet- en regelgeving en door het creëren van meer risicobewustzijn.
Asbest
De aanwezigheid van asbest in bouw- en andere materialen is een probleem dat in het hele land voorkomt. Bij bewerking en/of beschadiging van materialen waar asbest in zit, kunnen asbestvezels vrijkomen. De blootstelling aan asbestvezels kan op lange termijn leiden tot gezondheidsschade, zoals mesothelioom (asbestkanker) en longkanker.
In gebouwen en huizen tot 1994 is veel asbesthoudend materiaal gebruikt. Inmiddels zijn veel gebouwen waarin asbest is verwerkt verouderd. Bij verbouwing en sloop kunnen asbestvezels vrijkomen. Het verwijderen van asbesthoudende materialen moet daarom eerst op een veilige en deskundige manier worden uitgevoerd.
Bij illegale asbestverwijderingen wordt ondeskundig en onveilig gewerkt, waardoor werknemers en anderen in de omgeving kunnen worden blootgesteld aan asbestvezels.
Ioniserende straling
Waar wordt gewerkt met röntgenapparatuur of radioactieve bronnen kunnen werknemers worden blootgesteld aan ioniserende straling. Ioniserende straling is een energierijke straling die het DNA in lichaamscellen kan veranderen.
Blootstelling aan ioniserende straling kan door deze eigenschap ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid. Ongeacht de duur en frequentie kan blootstelling aan ioniserende straling leiden tot de ontwikkeling van kanker. Werkgevers moeten werkplekken dan ook goed inrichten om de blootstelling aan ioniserende straling zoveel mogelijk te beperken.
Doelen, aanpak en samenwerking
De doelen van het programma zijn onder andere:
Bedrijven die asbest verwijderen doen dat op een veilige en gezonde manier. Elke medewerker werkt veilig met asbestvezels (onder de drempelwaarde/norm voor blootstelling).
Verantwoord opdrachtgeverschap: opdrachtgevers (eigenaren van gebouwen waar asbest in voor komt) kennen de regels en laten asbest niet meer illegaal verwijderen.
Ondernemers aanzetten tot het naleving van de kernenergiewetgeving, zodat alle werknemers in Nederland veilig werken met ioniserende straling.
Vergroten van het bewustzijn en de kennis over de risico's van ioniserende straling bij werknemers en ondernemers in alle sectoren waar men werkt met bronnen van ioniserende straling.
Het programma richt zich voor het onderwerp asbest bij de controles en andere activiteiten op gecertificeerde bedrijven, op bedrijven die illegaal asbest saneren en op andere bedrijven die tijdens hun werkzaamheden met asbest in aanraking kunnen komen.
Het programma behandelt klachten over asbest. De informatie uit die klachten kan bovendien gebruikt worden om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen.
Voor het onderwerp ioniserende straling is door middel van een risicomatrix in kaart gebracht bij welke werkzaamheden het risico op blootstelling aan ioniserende straling het hoogste is. Op basis hiervan wordt per doelgroep een interventiemethode bepaald, waaronder: inspecties, informatie verspreiden via branches, artikelen en gesprekken met beroepsverenigingen.
Het programma onderzoekt incidenten met ioniserende straling waarbij de ondernemer in het algemeen wordt aangezet het incident zelf te onderzoeken en verbetermaatregelen voor te stellen.
De Nederlandse Arbeidsinspectie werkt op het onderwerp asbest nauw samen met de Omgevingsdiensten. Er worden meldingen uitgewisseld, geschikte gezamenlijke aanpakken ontwikkeld en samen controles uitgevoerd. Daarnaast wordt er samengewerkt en afgestemd met de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).
De Arbeidsinspectie werkt op het onderwerp ioniserende straling onder andere samen met de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS). Er zijn goede afspraken gemaakt over gezamenlijk inspecteren, uitwisselen van handhavingsbrieven en delen van signalen vanuit de praktijk.
