Certificatiestelsels zijn er om te borgen dat risicovolle arbeid veilig wordt uitgevoerd. Bij de uitoefening van specifieke beroepen geldt momenteel dat de werknemer een persoonscertificaat moet hebben. Daar zijn enkele veranderingen in gekomen. Voor een aantal beroepen is of wordt de verplichting om een persoonscertificaat te hebben omgezet in een persoonsregistratie bij een Registratie Instelling. De gestelde eisen aan de beoefenaar van het beroep blijven hetzelfde.
Persoonscertificaten
- Het certificaat wordt verstrekt door een conformiteitsbeoordelingsinstantie (CBI). De CBI is een privaat bedrijf dat voor die taak is aangewezen door de Nederlandse Arbeidsinspectie namens de minister van SZW.
- De Nederlandse Arbeidsinspectie houdt toezicht op het certificatiestelsel en monitort of het stelsel toereikend is. Zo nodig worden verbeteringen doorgevoerd met en door de betrokkenen.
- Daarnaast houdt de Nederlandse Arbeidsinspectie toezicht op de CBI’s. Mocht een CBI niet naar behoren functioneren, dan kan de Nederlandse Arbeidsinspectie een maatregel opleggen, waaronder in het uiterste geval intrekking van de aanwijzing.
Persoonsregistraties
Bij persoonsregistraties lopen de zaken anders in vergelijking met persoonscertificaten:
- Bij persoonsregistraties spelen CBI’s geen rol, want de registratie vindt plaats bij een Registratie Instelling (RI). Dat is wettelijk vastgelegd in het Arbeidsomstandighedenbesluit waarin staat dat de minister registreert en zorg draagt voor de inrichting van de registers.
- In de praktijk geeft de minister deze bevoegdheid aan een RI (meestal een stichting). De minister sluit met de betreffende RI een overeenkomst af en blijft zelf verantwoordelijk voor de persoonsregisters.
- In beginsel is er bij persoonsregistratie 1 RI per werkveld. Dat in tegenstelling tot persoonscertificatie, waarbij meerdere CBI’s aangewezen kunnen zijn op een werkveld.
Voor wie gelden de veranderingen?
Voor hijskraanmachinisten is de certificatieverplichting per 1 januari 2020 omgezet in een verplichte persoonsregistratie. Zie hiervoor het Register Administratie van de Stichting Toezicht Certificatie Verticaal Transport (TCVT-RA). Voor personen die werken met explosieve stoffen en/of ontplofbare oorlogsresten opsporen, is de certificatieverplichting per 1 januari 2021 omgezet naar een verplichte persoonsregistratie. Zie hiervoor de site van de Stichting Veilig Omgaan met Explosieve Stoffen (VOMES). De omzetting voor andere beroepsgroepen zal volgen. Naar verwachting zijn dat onder meer gasdeskundige tankschepen, vuurwerkbezigers en -bewerkers, duikerartsen en betrokkenen bij duikarbeid.
Wat betekenen de veranderingen voor de Nederlandse Arbeidsinspectie?
- De Nederlandse Arbeidsinspectie blijft toezicht houden op de stelsels van persoonsregistratie, net zoals zij toezicht houdt op de certificatiestelsels. Zowel CBI’s als RI’s moeten jaarlijks verantwoording afleggen aan de Nederlandse Arbeidsinspectie.
- De Nederlandse Arbeidsinspectie brengt de risico’s in kaart en kan ingrijpen om de werking van het stelsel te verbeteren. Daarbij gaat het niet specifiek over de CBI of de RI, maar over het totale functioneren, bijvoorbeeld van het registratiestelsel van hijskraanmachinisten.
- De Nederlandse Arbeidsinspectie houdt echter geen toezicht op de RI en kan dan ook geen maatregel opleggen als een RI niet naar behoren functioneert. Wel kan de Nederlandse Arbeidsinspectie signalen doorgeven aan het ministerie van SZW en op verzoek van de minister een onderzoek uitvoeren bij een RI. De Nederlandse Arbeidsinspectie geeft de bevindingen vervolgens door aan het ministerie van SZW, dat daar eventueel gevolgen voor de RI aan kan verbinden.
Waarom is registratie verplicht?
Per 1 januari 2018 geldt er voor wettelijke certificatiestelsels een verplichting tot accreditatie door de Raad van Accreditatie. Daar zijn kosten aan verbonden, die voor rekening van de certificaathouder komen. Voor beroepsbeoefenaren in kleine sectoren zijn die kosten relatief hoog; zij zijn gebaat bij een goedkoper alternatief. Wel is het belangrijk dat de veiligheid en de kwaliteit gewaarborgd blijven. De eisen aan de beroepsoefenaar blijven dan gelden. Met een wettelijke registratieverplichting wordt aan beide doelstellingen voldaan: de kosten daarvan zijn lager én de kwaliteit blijft zeker gesteld. Kortom, zowel persoonscertificaten als persoonsregistraties zijn betrouwbare documenten die veilig werken waarborgen.
Vragen over aanwijzing of aanmelding?
Heeft u een vraag over een nationale aanwijzing van uw bedrijf als certificerende of registrerende instelling? Of een vraag over een Europese aanmelding van uw bedrijf in NANDO? Neem dan contact op met de Nederlandse Arbeidsinspectie via e-mail: NLAPostbusaanwijzingCBI@minszw.nl.