Jaarverslag 2023: Praktijkverhalen, focus op kennismigrantenregeling en ongevalsonderzoeken
4 Turkse vrachtwagenchauffeurs worden onder valse voorwendselen naar Nederland gehaald. Ze zouden hulpgoederen naar een door aardbeving getroffen gebied in Turkije brengen, maar in die zending bleken drugs verborgen. De chauffeurs durven uit angst voor represailles vanuit het drugscircuit geen stappen te zetten. Ze komen in contact met inspecteurs en rechercheurs van de Arbeidsinspectie, die hen de benodigde bescherming bieden. Het onderzoek wordt opgestart en ondertussen mogen de chauffeurs in Nederland blijven.
Dit verhaal en meer is terug te vinden in het Jaarverslag 2023 van de Nederlandse Arbeidsinspectie dat vandaag is gepubliceerd.
De Arbeidsinspectie neemt elk jaar eigen ervaringen op in het jaarverslag om te laten zien hoe de Inspectie in de dagelijkse praktijk toeziet en handhaaft op de arbeidswetten. Naast het voorbeeld van de Turkse vrachtwagenchauffeurs zijn in het jaarverslag nog 4 verhalen terug te vinden die in de basis gaan over eerlijk, gezond en veilig werk en bestaanszekerheid voor iedereen; de belangrijkste thema's van de Nederlandse Arbeidsinspectie.
Reflectie
In het jaarverslag reflecteert Inspecteur-generaal Rits de Boer jaarlijks op een onderwerp waarop de Arbeidsinspectie toezicht houdt. Dit jaar is dat op de kennismigrantenregeling. Deze regeling geeft werkgevers de mogelijkheid om op eenvoudige en snellere wijze werknemers aan te trekken van buiten de Europese Unie met specialistische en hoogwaardige kennis. Maar in de praktijk komen inspecteurs van de Arbeidsinspectie kennismigranten tegen die kapper, kabellegger, horecamedewerker, nagelstylist of payroller zijn. De Arbeidsinspectie heeft geanalyseerd hoe dat kan.
'De naam geeft goed aan wat de regeling beoogt, maar niet wat de regeling doet,' zegt Rits de Boer. 'De naam is verwarrend, want er is geen criterium voor kennis in de regeling. De regeling vraagt een minimum salaris, geen minimum kennisniveau.'
Analyse
Het oorspronkelijke doel van de regeling - het stimuleren van arbeidsmigratie - is niet meer van deze tijd. Volgens de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 is een gematigde bevolkingsgroei gepast. Uit de analyse volgt dat voor grip op deze vorm van migratie de kennismigrantenregeling focus nodig heeft om haar naam werkelijk eer aan te doen. Dat beperkt het gebruik van de regeling tot bedrijven met daadwerkelijk hoogwaardige kennisbehoeftes en verkleint tegelijk de mogelijkheden voor oneigenlijk en frauduleus gebruik.
Feiten en cijfers
Het jaarverslag geeft jaarlijks cijfers en feiten over de Arbeidsinspectie zelf. Zoals elk jaar aandacht voor het aantal arbeidsongevallen. In 2023 startte de Nederlandse Arbeidsinspectie 2.493 ongevalsonderzoeken. Dit aantal is iets hoger dan in 2022. Er werden in 2023 2.448 ongevalsonderzoeken afgesloten. Dit zijn er iets meer (+ 7 procent) dan in 2022.
Het absolute aantal slachtoffers van gemelde ernstige arbeidsongevallen is net als in eerdere jaren het hoogst in de sectoren industrie, bouwnijverheid en handel, vervoer en horeca. In 2023 waren er 72 dodelijke slachtoffers van arbeidsongevallen te betreuren. Het aantal van 72 dodelijke slachtoffers van arbeidsongevallen is iets hoger dan in de voorgaande jaren. De meeste dodelijke slachtoffers zijn in 2023 gevallen in de sectoren handel, vervoer en horeca (21), industrie (14) en bouw (11). Dit verschilt niet van eerdere jaren.
De Arbeidsinspectie kijkt ook naar de bestaanszekerheid van mensen, door onderzoek naar het functioneren van het stelsel van werk en inkomen. De focus ligt in dit geval op de doeltreffendheid van de uitvoering van het stelsel van werk en inkomen. Zoals in het onderzoeksrapport niet-gebruik van de Toeslagenwet.
Opsporing
De Opsporingsdienst van de Arbeidsinspectie verricht, onder gezag van het Openbaar Ministerie (OM), strafrechtelijk onderzoek naar criminele activiteiten op het hele inspectiedomein. Hierover wordt op hoofdlijnen in het jaarverslag 2023 gerapporteerd. Later dit jaar publiceert de Opsporingsdienst een uitgebreider jaarverslag.
